در این گفت‌وگوی تخصصی، دکتر تمنایی با اشاره به گذار جهان از نظم تک‌قطبی به نظم چندقطبی، تأکید کرد که هنوز نمی‌توان نقش قطعی برای هیچ‌یک از کریدورهای منطقه‌ای متصور بود.
تمنایی با تشریح ویژگی‌های کریدورهای اطراف ایران همچون «عرب‌مد»، «زنگزور»، «لاجورد»، «راه توسعه» و «ترانس افغان» و تبیین رویکردهای کلان قدرت‌های جهانی نظیر چین، هند و اتحادیه اروپا در این عرصه، گفت: «مزیت اصلی ایران، شاهراه بودن آن است و هرچند هنوز برای قضاوت قطعی زود است، اما نشانه‌هایی از پویایی بیشتر بلوک شرق در این نبرد دیده می‌شود.»
در بخشی از برنامه، فیلم ارائه ابتکار «شیفت» (شبکه یکپارچه فرآوری و ترابری) به رهبر معظم انقلاب بازپخش شد. دکتر تمنایی سپس با نقد رویکرد موجود در حکمرانی داخلی نسبت به مزیت‌های ژئوپلیتیک کشور، تمرکز صرف بر ترانزیت کالا را رویکردی حداقلی دانست و گفت: «اگر هدف ما ارتقای مشارکت ایران در زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای و جهانی است، باید از خام‌فروشی در همه ابعاد - از منابع و لجستیک تا نیروی انسانی متخصص - عبور کرده و به سمت خلق ارزش حرکت کنیم.»
عضو هیئت مدیره انجمن مهندسی حمل‌ونقل ریلی ایران در ادامه به پنج فرصت اولویت‌دار ایران در نبرد کریدورها اشاره کرد و آن‌ها را «کارت‌های برنده ایران» در نظم نوین جهانی دانست. به گفته دکتر تمنایی، توسعه شتابان شبکه ریلی کشور نخستین اولویت است؛ ایران می‌تواند با بهره‌گیری از توانمندی‌های داخلی و ظرفیت سرمایه‌گذاری چین، روسیه و هند در زیرساخت‌های ریلی، گلوگاه‌های کریدورهای شرق - غرب و شمال - جنوب را برطرف کرده و با توجه به تقاضای بالای این کشورها جهت بهره‌گیری از موقعیت لجستیک ایران، بازگشت بخشی از سرمایه را از محل سود ترانزیت تأمین کند.
عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی حمل‌ونقل دانشگاه صنعتی اصفهان، دومین فرصت کشور را، ایجاد هاب‌های لجستیک ویژه کشورهای CIS در سواحل جنوبی ایران دانست و افزود: اختصاص زمین در سواحل جنوبی ایران برای کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه، در قالب قراردادهای اجاره بلندمدت، اقدامی راهبردی برای تقویت همبستگی اقتصادی و امنیتی با این کشورها به شمار می‌رود. موارد مشابه این پیشنهاد در حوزه‌ی ژئوپلتیک، به عنوان امری متداول پیش از این در کشورهای مختلف اجرایی شده‌است.به‌عنوان نمونه، می‌توان به اختصاص بخشی از بندر آستاراخان روسیه به ایران، خرید بندر در یونان توسط چین، اختصاص بخشی از بندر هامبورگ آلمان به چین، بخشی از زیرساخت‌های لجستیک ترکیه به چین و... اشاره نمود.
وی سومین فرصت را توسعه مراکز فرآوری و ترابری در کشور دانست و با اشاره به تأکید قانون برنامه هفتم بر این موضوع، ایجاد این مراکز را ضرورتی برای یکپارچه‌سازی شبکه‌های حمل‌ونقل، فرآوری و فناوری و سامان‌دهی جغرافیایی صنایع کشور عنوان کرد. کشت و صنعت فراسرزمینی چهارمین فرصتی است که در نبرد کریدورها برای ایران مطرح است. دکتر تمنایی با اشاره به ظرفیت‌های مغفول حوزه CIS و آفریقا، بهره‌گیری از الگوی «تهاتر نیازها و فرصت‌ها» را راهی مناسب برای گسترش فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی ایران در خارج از مرزها دانست.
مجری طرح جامع حمل‌ونقل ریلی کشور همچنین مشارکت مردمی در ارتقای شبکه‌های لجستیک کشور را پنجمین فرصت اولویت‌دار دانست و با انتقاد از نبود سازوکار مؤثر برای جذب سرمایه‌های مردمی در پروژه‌های زیربنایی گفت: «در چهار دهه گذشته هیچ محور ریلی کشور با سرمایه بخش خصوصی ساخته نشده است، درحالی‌که هدایت هوشمندانه این سرمایه‌ها می‌تواند موتور توسعه لجستیک ایران باشد.»
گفتنی است تحقق این پنج فرصت، در چارچوب نظریه «استحکام ساخت درونی کشور»، می‌تواند ایران را به بازیگری تعیین‌کننده در نبرد جهانی کریدورها تبدیل کند.
درباره شبکه طرح جامع حمل و نقل ریلی ایران اینجا بیشتر بخوانید
نسخه چاپی
ارسال به دوستان
