مدیر این همایش در آئین افتتاحیه این رویداد علمی گفت: در راستای رهنمودهای مقام معظم رهبری مبنی بر اسلامی شدن دانشگاه‌ها، گشودن افق‌های جدید در عرصه تمدن بومی اسلامی، پیشرفت‌های حاصله در سایه علم نوین و ایجاد رابطه علم توأم با ایمان و همچنین مأموریت‌گروه‌های معارف اسلامی، یکی از مباحث ضروری در دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه‌های صنعتی کشور گفتمان سازی مباحثی همچون علم و دین است تا بتوان در سایه این مباحث با نظریه‌پردازی و تولید علم در این عرصه، علم دینی را در دانشگاه‌ها نهادینه کرد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محسن عمیق با بیان این که نظام اسلامی ما نیازمند به علم دینی است و این میسر نمی‌شود مگر آن که در گفتمان و تفکر، مبانی و فلسفه ما رسوخ کرده باشد، بیان کرد: همایش علم و دین با هدف تبیین علم‌دینی و بررسی روابط بین آن ها و بیان چالش‌های نوین علمی در رابطه با موضوعاتی که در فراخوان دین مطرح است برگزار می شود.
وی تعداد مقالات دریافت شده توسط دبیرخانه این همایش را 120 عنوان اعلام کرد و افزود: پس از بررسی مقالات دریافتی توسط داوران، درنهایت 35 مقاله برای ارائه در همایش علم و دین پذیرفته شد که 16 مقاله به صورت سخنرانی و 19 مقاله نیز به صورت پوستر ارائه می گردد.
رئیس مرکز معارف اسلامی و ادبیات فارسی دانشگاه صنعتی اصفهان ابراز امیدواری کرد؛ برگزاری این همایش، نقطه آغاز تأسیس هسته پژوهشی علم و دین در دو محور دانشجویی و اساتید در دانشگاه صنعتی اصفهان بوده و راه برای ایجاد تحصیلات تکمیلی در رشته های مرتبط هموار نماید.
معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در آئین افتتاحیه همایش ملی علمی پژوهشی علم و دین گفت: علم و آگاهی زیربنای جهانی است که ما می‌شناسیم.
دکتر مهدی برنجکوب افزود: دین بدون آگاهی و شناخت فاقد ارزش است و از سوی دیگر علم در معنای عام به دنبال تبیین و شناخت پدیده‌های جهان و ارائه تفسیر دقیقی از روابط حاکم بر خلقت، موجودات و اشیاء پیرامون ما می باشد.
وی تصریح کرد: در پی چنین علمی، «بودن» توصیه اکید دین است و با این نگرش، علم سفارش شده توسط دین، علم دینی است و علم غیردینی وجوداً محلی از اعراب ندارد.
در ادامه این مراسم دکتر مهدی گلشنی به ارائه طرح و تبیین رابطه دین و علم در عصر حاضر و ارائه چهار دیدگاه مختلف در این خصوص پرداخت.
رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، گفت: عالمان و دانشمندان در دوران اوج تمدن و پیشرفت علمی اسلام، کارهای علمی را یک عبادت تلقی می‌کردند و برخی از برندگان جایزه نوبل نیز همین عقیده را دارند.
وی با طرح سوالاتی از قبیل نقش دین در علم چیست و دین در علم چه نقشی دارد، افزود: به عقیده من علم در طول دین قرار دارد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به چهار نقش اساسی دین در مورد علم، اضافه کرد: فراهم کردن اصول متافیزیکی مفروض در علم، ارائه مجاری شناخت طبیعت، جواب سؤالاتی که علم نمی‌تواند به آن ها پاسخ دهد و راهنمای اصولی در کاربردهای علم، نقش های دین درخصوص علم به شمار می رود.
گلشنی تصریح کرد: نکته مهمی که در قرن بیستم کشف شد اما متأسفانه بسیاری از فیزیک‌دان‌ها از آن غافل بودند و در محیط ما نیز عمدتاً از آن غفلت می‌شود، چیزی است که فلاسفه علم کشف کرده‌اند و نام آن را "داده‌های تجربی تئوری‌ها را متعین نمی‌کند" گذاشته اند.
وی با بیان این که دین می‌تواند در جاهای خیلی اساسی به علم کمک کند و سرنخ بدهد، ادامه داد: اصول متافیزیکی و ارایه خط قرمزهایی که باید رعایت کنیم یکی از بزرگترین کمک های دین به علم است.
رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، تجربه حسی را لازم است اما به هیچ وجه کافی ندانست و افزود: خداوند متعال در قرآن کریم از ما خواسته است که خودمان به دنبال کشف طبیعت برویم و همچنین عده زیادی از علما نیز به شهود اعتقاد دارند.
وی ادامه داد: کاشف لیزر یک شهودگرا بود و معتقد بود؛ دانش علمی در اذهان عمومی از طریق استنتاجات منطقی یا جمع‌آوری اطلاعات که به روش‌های متداول تحلیل می‌شود به دست می‌آید و مابقی کشفیات مهم علمی به طریقی کاملاً متفاوت صورت می گیرد.
گلشنی اضافه کرد: این موضوع خیلی شبیه الهام است و واژه الهام معمولاً برای کشفیات علمی به کار نمی‌رود، زیرا ما عادت کرده‌ایم که الهام را برای حوزه دین حفظ کنیم. در جوامع علمی صحبت از شهود و کشف اتفاقی می شود یا شخص صرفاً می‌گوید به اندیشه شگرفی دست یافته است.
وی به بیان دیدگاه‌های مختلف دانشمندان پیرامون رابطه علم و دین پرداخت و ادامه داد: علم توانایی پاسخ به سؤالات مربوط به اخلاق را ندارد و با هیچ زبانی علمی نمی‌توان به تبیین زیبایی‌های مانند موسیقی پرداخت.
رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به نقش دین در کاربردهای علم، بیان کرد: دین می‌تواند جلوی برخی سوءاستفاده‌ها از علم را بگیرد چنانچه پس از جنگ جهانی بسیاری از دانشمندان دنیا در رابطه با سوءاستفاده از علم و فناوری ابراز نگرانی کردند.
گلشنی با بیان این که علمی که در اسلام مطرح است یک بعد نظری دارد و یک‌بعدی عملی و بینش اسلامی در هر دو بعد تأثیرگذار است، ادامه داد: اسلام در بعد نظری به طالب علم یک بینش الهی می‌دهد. بینشی که خداوند را آفریننده و نگاهدارنده جهان می‌داند، برای خلقت عالم هدف قائل است و به یک نظام ارزشی اعتقاد دارد.
وی اضافه کرد: به علاوه این که یک زمینه متافیزیکی قوی برای علم فراهم می‌کند که در شکل‌گیری نظریه‌ها و گزینش بین آنها و تعمیم قضایا موثر است.
در بخشی از این رویداد علمی پژوهشی، از طرح نمادین هسته پژوهشی علم و دین دانشگاه صنعتی اصفهان رونمایی شد.
گفتنی است: همایش ملی علمی پژوهشی علم و دین به همت مرکز معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، امروز و فردا در این دانشگاه برگزار می گردد.
نسخه چاپی
ارسال به دوستان
