پایگاه خبری دانشگاه صنعتی اصفهان

اواخر اردیبهشت امسال بود که بیست ودومین آيین نکوداشت اعضای هیئت علمی نمونة دانشگاه­ های کشور با حضور رئیس جمهور و جمعی از مسئولین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سالن شهید بهشتی نهاد ریاست جمهوری برگزار شد.

این مراسم بهانه ­ای بود برای انتشاریک خبر افتخارآمیز؛ خبری که دگر بار، پیامی از توانمندی­ ها، قابلیت­ها وشایستگی­ های محققان و اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان را مخابره می ­کرد.

این بار نوبت یکی از اساتید برجستة مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان بود که ضمن برخورداری از دانش، تخصص و تجربه، اخلاق، تعهد و پشتکار از دیگر امتیازات وی بوده وبدین ترتیب عنوان استاد نمونة کشور در سال تحصیلی 90-89 ، افتخاری دیگر برای او به شمار می­ آمد.

دکترداود مستوفی نژاد عضو هیئت علمی دانشکدة مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان است که با برخورداری از شاخص­ های 27 گانة آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و اجرایی، امسال در بیست و دومین آيین نکو داشت اعضای هیئت علمی نمونة دانشگاه­های کشور به عنوان یکی از 16 استاد برترکشور، مورد تجلیل رئیس جمهور قرار گرفت.

وی به جز سمت استادی، مسئولیت­ هایی چون ریاست دانشکدة مهندسی عمران، معاون دانشجویی دانشگاه، سرپرستی تحصيلات تكميلي دانشكدة مهندسي عمران، مسؤلیت هستة تحقيقاتي بتن، دبير هيئت امناي كنگره‌هاي مهندسي عمران، دبير ششمين کنگرة بين‌المللي مهندسي عمران، دبير قطب علمي علوم و فناوري زير دريا و دبیرعلمی نهمین کنگرة بین المللی مهندسی عمران را در کارنامه خود دارد.

در این گفتگو، لحظاتی همنشین دکتر داود مستوفی نژاد شدیم تا با این استاد نمونه بیشتر آشنا شویم.

با سلام و عرض تبریک صمیمانه به مناسبت این انتخاب شایسته، لطفاً مختصری از سوابق خانوادگی و تحصیلات قبل از دانشگاه خود را ارائه فرمائید.

با سلام و عرض تشکر از  شما. بنده متولد سال 1339 شهر تهران، اما اصالتاً اصفهانی هستم.

دوران تحصیل قبل از دانشگاه را در اصفهان سپری کردم. مقطع متوسطه را در دبیرستان سعدی که آن زمان به عنوان دبیرستان جامع استان و محل تحصیل نخبگان علمی به شمار می رفت گذراندم و در نهایت در سال 1357 موفق به اخذ دیپلم ریاضی- فیزیک از این دبیرستان شدم.

از دوران دبیرستان چه خاطرة به یاد ماندنی برای شما به یادگار مانده است؟

تحصیل در دبیرستانی که اغلب دانش آموزان آن از نخبگان استان اصفهان بودند و اکنون نیز مسئولیت­ های مهمی در بخش ­های گوناگون کشور دارند،  قطعاً بسیار خاطره انگیز است. در سال فارغ التحصیلی بنده تقریباً همة دانش آموزان پشت کنکوری این دبیرستان در دانشگاه قبول شدند. از جمله این دانش آموزان، شاگرد اول کلاس ما شهید "عبدالحمید هاديزاده" بود که رتبة 3 کنکور سراسری را به دست آورد و در رشتة الکترونیک دانشگاه صنعتی اصفهان حضور یافت. او که از همکلاسی­ های بسیار خوب و از دانشجویان بسیار نخبه و توانمند این دانشگاه بود، در عملیات آزاد سازی خرمشهر به شهادت رسید.

به جز این شهید سرافراز، دیگر دوستانی از آن زمان هستند که خاطرات به یاد ماندنی را برای من تداعی می کنند.

دوران دانشگاه چطورگذشت؟ مقاطع مختلف تحصیلی را چگونه و درکجاها گذراندید؟

من در همان سال 1357 در رشتة مهندسی راه و ساختمان دانشگاه تهران (کارشناسي ارشد پيوسته) پذیرفته شدم و پس از انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه­ها، به دانشگاه صنعتی اصفهان انتقالی گرفتم و در نهایت سال 1364 مقطع کارشناسی را در این دانشگاه به پایان رساندم.

پس از آن موفق به ادامة تحصیل و اخذ مدرک کارشناسی ارشد گرایش سازه، در سال 1366 از همین دانشگاه شدم؛ که به دلیل کسب رتبة نخست آن دوره، به پیشنهاد دانشگاه و در همان سال با مرتبة مربی به عضویت هیئت علمی دانشکدة مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان در آمدم.

در سال 1372 جهت ادامه تحصیل به کانادا عزیمت کردم ودر نهایت در سال 1376 موفق به اخذ مدرک دکتری در رشتة مهندسی عمران ­- گرایش سازه های بتنی از دانشگاه کارلتون کانادا شدم.

کتاب­ها و تألیفات جنابعالی از جمله سوابق درخشان شما و از جمله منابع درسی مهندسی عمران در سطح کشور به شمار می رود. لطفاً به این تألیفات و افتخارات کسب شده در این حوزه نیز اشاره­ای فرمائید.

تا کنون 6 کتاب­ از اینجانب منتشر شده که به لطف الهی تقريباً همگي به چاپ­های متعدد رسیده است.

کتاب "تکنولوژی وطرح اختلاط بتن" نخستین کتاب تألیفی بنده است که تا کنون قریب به 30 مرتبه چاپ شده وهم اینک به عنوان متن درسی در رشتة مهندسی عمران اغلب دانشگاه­های کشور مورد استفاده قرار می­گیرد.

همچنین کتاب­هاي "سازه­ های بتن آرمه - جلد اول و جلد دوم" از دیگر تألیفات بنده (شامل دو جلد) است که جلد اول آن تا کنون 25 بار و جلد دوم آن تا کنون 16 بار به چاپ رسيده و به عنوان متن درسي در بسياري از دانشگاه­ها قرار گرفته است. هر 2 جلد اين کتاب در سال 1386 به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی برگزیده شد.

کتاب "بارگذاری و سیستم­ های باربر" نیز پس از 10 بار انتشار، با تألیف و تدوین مجدد بر مبنای آيین­نامه­ها و روش­های جدید مهندسی سازه، با عنوان جدید "بارگذاری سازه­ها" منتشر شد که این کتاب نیز ضمن کسب عنوان کتاب برگزیدة استان در سال 1389، طی دو سال گذشته شش بار تجدید چاپ شده است.

همچنین کتاب " مصالح ساختمانی" از انتشارات دانشگاه تهران قابل ذکر است، که بنده در تألیف آن با تعدادی از اساتید بتن و مصالح کشور همکاری داشتم.

سوابق جنابعالی در حوزة تألیف مقالات علمی پژوهشی و هدایت پایان نامه­ها و رساله­ های تحصیلات تکمیلی چگونه بوده است؟

مجموع مقالات بنده تا کنون در حدود 140 عنوان است که شامل حدود 45 مقالة علمی- پژوهشی و يا ISI (ارائه شده در مجلات داخلی و يا ژورنال­هاي خارج از کشور)، و حدود 95 مقالة ارائه شده در کنگره­هاي داخلی وخارجی می­باشد. همچنین تا کنون بیش از 40 پایان نامه کارشناسی ارشد و رسالة دکتری با سرپرستي اینجانب به عنوان استاد راهنما به انجام رسیده است.

وضعیت فعلی مهندسی عمران کشور و پیشرفت های صورت گرفته در این رشته طی سال­های اخیر را چطور ارزیابی می­کنید؟

پاسخگویی به این سؤال نیازمند توجه وتأمل در دو حوزة مبانی تئوریک و تکنولوژی اجرا می­باشد.

در بخش مبانی تئوریک، از نظر بنده پیشرفت­های مهندسی عمران در ایران در مقایسه با سایرکشورها بیانگر این واقعیّت است که ما هم اکنون حداقل در سطحی برابر با کشورهاي پیشرفتة جهان قرار گرفته­ایم.

از دلایل عمده این ادعا کیفیت بسیار بالای مقالات محققان مهندسی عمران کشور در مقایسه با مقالات پژوهشگران خارجی است؛ به نحوی که به نظر بنده هم اینک در رشتة مهندسی عمران ما در مرزهای این دانش قرارداریم که این توانایی­ها در فعالیت­های تئوریک محققان و اعضای هیئت علمی دانشگاه­های سراسر کشور و از جمله دانشگاه صنعتی اصفهان به خوبی قابل مشاهده است.

در بخش تکنولوژی اجرا، این حوزه وابسته به علوم مختلف است و صرفاً معطوف به رشتة مهندسی عمران نیست.

مهندسی مکانیک، کنترل، رباتیک و... ، و نيز برخورداری از ماشین آلات پيشرفته در مهندسی عمران، بخش­های مهمی از تکنولوژی اجرا هستند که بر خلاف توانایی مطلوب مهندسین ایرانی در تئوری­ها و مباني لازم جهت اجرای پروژه­های عظیم عمرانی، بخش قابل توجهی از این فرآیندها وابسته به این تجهیزات است.

طبیعتاً برخورداری از این تجهیزات منجر به کسب تکنیک­ها و دانش­های برجستة نوین و اجرای طرح­های عظیم عمرانی خواهد شد؛ که در این حوزه نیاز به فعالیت بیشتر و تلاش در جهت بومی سازی تجهزات وماشین آلات، بیش از گذشته احساس می شود.

در مجموع به جرأت می­توان گفت امروز قدرت متخصصان مهندسی عمران کشور در حوزه­های مختلف فنی و اجرایی در مقایسه با سال­های گذشته رشد فوق العاده­ای داشته است که دستاوردهای حاصل از این پیشرفت­ها در حوزه­های اجرایی و در سرتاسرکشور قابل مشاهده است.

دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان و محققان و اعضای هیئت علمی این دانشکده در کسب این موفقیت­ها چه نقشی داشته­اند و جایگاه این دانشکده در بخش مهندسی عمران کشور را چگونه می­بینید؟

حضور اعضای هیئت علمی دانشکدة مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان در طراحی و اجرای بسیاری از پروژه­های کلان ملی و استانی به وضوح قابل مشاهده است.

 به عنوان نمونه طراحی و اجرای بخش قابل توجهی از پروژه­های عظیم عمرانی که در حال حاضر در سطح استان در حال ساخت است، همواره با بهره گیری از مشاوره­ها و نظرات کارشناسی متخصصان مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان استمرار یافته که از جمله این پروژه­ها می­توان به پروژة متروي اصفهان، پروژة بزرگ قطاراصفهان- تهران، پل امام خميني، میدان امام علی(ع) و... اشاره کرد.

همچنین در بخش خصوصی نیز حوزه های مهمی چون مراکز تولید بتن، شرکت های پیمانکاری و ... همواره از مشاورة اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان بهره جسته­اند؛ به طوری که در بخش­های طراحی، اجرا، کیفیت بتن، طرح هندسي مسیر و...، در تعداد قابل توجهی از پروژه­های کلان ملی در استان­های مختلف کشور، همکاران دانشکده حضور داشته­اند؛ که این حضور از طرفي سبب ارتقاي سطح آموزشی و پژوهشی دانشکدة مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان و قرارگرفتن آن در زمرة برجسته­ترین دانشکده­های مهندسی عمران کشور نيز شده است.

فعالیت های تحقیقاتی جنابعالی هم اکنون در چه بخشی از گسترة عظیم مهندسی عمران تمرکز یافته و در این زمینه بهترین و شیرین­ترین دستاورد و یا خاطره شما چه بوده است؟

کامپوزیت­های FRP که حدوداً ربع قرن از بهره برداری آن­ها در صنعت عمران می­گذرد، ضمن برخورداری از اشکال کاربردی گوناگون، به دلیل مقاومت کششی فوق العاده، خوردگي ناچيز و وزن بسیارکم، کاربرد ویژه­ای در صنعت مهندسي عمران و مقاوم سازی سازه­ها پیدا نموده­اند.

تمرکز فعالیت­های پژوهشی سال­های اخیر بنده بر کاربرد این نوع کامپوزیت­ها در تقویت و مقاوم سازی سازه­های مختلف بتنی بوده است؛ که با توجه به مشکل عمدة کشور در عدم استاندارد بودن سازه­های با عمر بيش از 10 سال و عدم مقاومت آن­ها در مقابل زلزله با نگرش آيين نامه­هاي جديد، انجام تحقیقات در این بخش زمینه ساز برطرف شدن بسیاری از این مشکلات خواهد بود.

تحقیقات اینجانب در این بخش به منظور برطرف نمودن برخی از مشکلات حین اجرای این مقاوم سازی­ها به ویژه در زمان قرارگیری تحت بارهاي حداکثر بوده که تاکنون دستاوردهای عملیاتی خوبي را نیز به همراه داشته است.

همچنین در این بخش با ابداع روش­های جدیدی جهت جلوگیری از جدا شدگی ورق FRP از سطح تیر بتنی ونیز روش­هایی به منظور اتصال ورق های FRP به تیر بتنی، سه مورد اختراع نیز به ثبت رسیده است.   

در بخش تکنولوژی بتن نیز تا کنون تحقیقات متعددی توسط بنده و با همکاری دانشجویان تحصيلات تکميلي صورت گرفته که با آموزشي که به صورت عملي براي دانشجويان  در نحوة تولید و اجرای بتن متناسب با شرایط محیطي حاصل مي­شود، خروجی این تحقیقات مکرراً در پروژه­های اجرایی عملیاتی شده است.

به بيان ديگر این فعالیت ها سبب ارتقاي قابل توجه دانشجویان تحصیلات تکمیلی بنده ودر نهایت حضور آن­ها در عرصه­های مختلف مهندسی عمران شده که براي اين جانب رضايت بخش بوده است.

احساس جنابعالی از کسب عنوان استاد نمونة کشور چیست و به نظرشما یک استاد نمونه از چه شاخص­ها و ویژگی­هایی برخوردار است؟

طبیعتاً احراز این عنوان براي هر عضو هیئت علمی يک آرزو و ايده آل است و بنده نیز از این موضوع خوشحال هستم و امیدوارم که در کنار کسب این عنوان، با توفيق الهي درجهت مرتفع نمودن نقص­ها وکاستی­های خود موفق باشم.

به نظر من اولین مشخصة یک استاد نمونه برخورداری از اخلاق، رفتار وگفتار شایسه و توجه به نحوة تعامل با سایرین به ویژه دانشجویان است. این موضوع به اندازه­ای مورد اهمیّت است که می­توان گفت حتی در صورت برخورداری یک استاد از جایگاه و توانمندی علمی مناسب، در صورت نداشتن این ویژگی­ها توسط ایشان، انتقال مفاهیم و نیز ایجاد فضای مناسب جهت رشد علمی و عملی تحت الشعاع قرار خواهد گرفت.

استاد الگو وآيینة دانشجو است و بنده به عنوان یک عضو هیئت علمی از خود انتظار دارم که ضمن برخورداری از سعة صدر، رفتاری شایسته و در خور شأن یک عضو هیأت علمی داشته باشم؛ به نحوی که دانشجو با هر ایده و تفکر بتواند به استاد خود اعتماد نموده و درخواست­ها و سؤالات علمی (و حتي شخصي) خود را به راحتی و با اطمینان خاطر مطرح نماید.

دیگر مشخصة یک استاد نمونه توجه مستمر  به اهداف اصلی و واقعی دانشگاه، یعنی آموزش و پژوهش است. هر استاد وظیفه دارد تا با قرارگرفتن در این راستا، ضمن به روز رسانی آگاهی­های علمی و تخصصی خود، نسبت به آموزش آخرین تحقیقات علمی درحوزة تخصصی خود به دانشجویان اقدام نموده و با آگاهی از فنون وروش­های جدید، نسبت به ارتقاي جایگاه دانش و پژوهش دانشجویان گام بردارد.

لازم است که استاد خود نیز در حوزة پژوهش و تحقیق فعال باشد؛ اصولا ارائة مطالب نو و دستاوردهای جدید مستلزم این امر و انجام مطالعات و فعالیت های تحقیقاتی بی وقفه توسط استاد است.

برخورداری از روحیة خود باوری واعتماد به نفس و انتقال اين روحيه به دانشجویان از دیگر وظایف بسیار مهم استاد است. ترویج این روحیه در میان دانشجویان سبب ارتقاي آنان و دستیابی به دستاوردهای نوین علمی خواهد شد.

باور بنده اين است که استاد بايد هميشه توجه داشته باشد که حصول تمامی موفقیت­ها وپیشرفت­ها در تمامی این موارد در گرو توفیق الهی است؛ و اعتقاد به این امر زمینه ساز موفقیت­های بیشتر خواهد شد.

وجود برخی مشکلات، گاه تصوراتی را در اذهان برخی دانشجویان به وجود می­آورد. پاسخ جناب عالی به دانشجویی که با شما پیرامون خروج از کشور مشاوره می­ کند چیست؟

بنده معمولاً موافق پيشرفت و ارتقاي علمی دانشجویان با حضور در سایر دانشگاه­هاي معتبر و از جمله دانشگاه­های خارج از کشور هستم. چرا که این حضور ضمن ایجاد یک تنوّع علمی، زمینة بهره مندی دانشجویان از نظرات متفاوت تخصصی و فرا گیری دانش­های نوین و پیشرفته را فراهم خواهد کرد. اما در موضوع مهاجرت و عزیمت ازکشور براي تغيير محل زندگي، بنده همواره معتقدم که زندگی در هر نقطه از جهان در بر دارندة تعدادی نکات مثبت و تعدادی نکات منفی مختص به آن نقطه است. زندگي و حضور در هرکشوری معایب و محاسن خود را به همراه خواهد داشت و با در نظر گرفتن امتیازات ویژة کشورمان ایران، هرگز حضور در هیچ نقطه­ای از دنیا لذت زندگي در وطن را نخواهد داشت.

برای بنده نیز در گذشته امکان زندگی و کار در خارج از کشور فراهم شده است که به دلیل این اعتقاد و علاقة بسيار به ایران و مردم اين کشور به عنوان عواملي که قابلیت جایگزینی با هیچ یک از امتیازات، امکانات و ظواهر زندگي را ندارند، از این حضور صرف نظر نمودم.

توصیة شما به دانشجویان و البته دانشجویان مهندسی عمران چیست؟

نکتة مهم قابل توصیه به تمامی دانشجویان آن است که هیچ ايده و کاری غیر ممکن و غیر عملیاتی نیست و با تفکر مهندسی و تلاش وکوشش روز افزون و مضاعف، هر ايده و تفکري جنبة عملیاتی و اجرایی پيدا خواهد نمود.

به دانشجویان مهندسی عمران نیز نخست به دلیل انتخاب این رشته تبریک می­گویم؛ و سپس عرض مي­کنم که دانشجویان و مهندسین عمران می­بایست با بهره گیری از آموخته­های تئوریک و استفاده از قدرت تفکرخود، بیش از دیگران از فکرشان برای حل مشکلات اجرایی استفاده نمایند.

برای آینده چه برنامه­ هایی را در نظر دارید و استراتژی آتی شما در حوزة فعالیت­های آموزشی و پژوهشی چیست؟

بنده فعالیت­های پژوهشی خود را در راستای تحقیقات در مورد مقاوم سازي سازه­ها به کمک کامپوزيت­هاي FRP و نيز در زمینة تکنولوژی بتن قرار داده­ام و امیدوارم که بتوانم در بخش سازه ­های بتن آرمه و مقاوم سازی آن­ها که یکی از نيازهاي بزرگ کنونی دنيا و کشور است، به همراه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، تحقیقات کاربردی و عملیاتی، و نوآوری­ ها و خدمات قابل توجهی به مردم عزیز ایران و سایر جهانیان ارائه بنمایيم.

ضمن سپاس فراوان به جهت حضور جنابعالی در این مصاحبه، منتظر شنیدن صحبت پایانی شما هستیم!

من هم از شما به جهت انجام این گفتگو تشکر می­کنم و امیدوارم خداوند متعال به همة ما توفیق بندگی واقعی عنایت فرماید؛ و بدانیم که تمامی فعالیت­ها و عناوین هر چه باشد، وقتي مطلوب است که در جهت بندگی خداوند و برخورداری از ویژگی­های انسان کامل قرار گيرد؛ که در غير اين صورت همگي انتزاعی و ظاهری خواهند بود.