پایگاه خبری دانشگاه صنعتی اصفهان

تأمین، تجهیز، نگهداری وتعمیر زیرساخت های اصلی هر مجموعه ای از جمله اقدامات کلیدی وپر اهمیت است که عدم توجه به آن در بلند مدت تبعات سوء اقتصادی، اجتماعی و امنیتی برای اعضای آن مجموعه در پی خواهد داشت.

تصور کنید هم اینک در مقابل رایانه خود نشسته ومشغول انجام بخشی از فعالیت های ضروری روزمره خود هستید به ناگاه برق اتاق کار شما قطع شده و لحظات زیادی در فعالیت ها واقدامات روزمره شما اختلال ایجاد می شود. در این لحظه چه فرد یا افرادی را مسئول ایجاد چنین مشکلی می دانید؟!! چه احساسی نسبت به ادامه کار در شرایط موجود پیدا می کنید؟!!

در دیگر موارد زیرساختی نیز این ضرورت صادق است. بطور نمونه اگر در دسترسی به خدماتی چون تلفن، اینترنت، سیستم سرمایش و گرمایش و... در زمانی که به شکل ضروری به آن نیازمندید خللی ایجاد شود، چه تبعاتی برای شما در پی خواهد داشت؟!!

علی رغم اختصاص هزینه های بسیار زیاد به منظور نگهداری، تجهیز و تعمیر این زیرساخت ها در هر سازمانی، این مبالغ از دید عمومی پنهان است ودر واقع به آن ها هزینه های پنهان گفته می شود.

یکی از این زیرساخت های کلیدی که امروزه فعالیت قریب به اتفاق بخش های مختلف وابسته به آن است شبکه برق می باشد. این زیرساخت اساسی که به واقع تا حدودی فعالیت دیگر زیرساخت ها نیز تحت الشعاع آن قرار گرفته است، قسمت قابل توجهی از هزینه ها ی مرتبط با بخش انرژی را به خود اختصاص می دهد.

 دانشگاه صنعتی اصفهان در ابتدای تأسیس به منظور بهره برداری از خطوط عمومی برق از پست برقی که امروزه به "پست خزانه" موسوم است و در اراضی سمت شرق خیابان دانشگاه واقع شده است تغذیه می شد.

این موضوع مربوط به حدود چهل سال پیش است که بر اساس آن وبر مبنای قراردادي که متعاقباً در سال 1352 بين این دانشگاه و برق منطقه اي منعقد گرديد، ظرفيت برق دانشگاه 30 مگاوات برآورد شده و یک پست 63/20 کیلوولت اختصاصی در شمال دانشگاه احداث گردید.

در سال های بعد این پست طی قرارداد دیگری به برق منطقه ای واگذار شد و دانشگاه در حال حاضر از یک خط فشار متوسط اختصاصی با ظرفيت 5 مگا وات برق دریافت می کند.

  بدین ترتیب طول عمر بخش هایی از شبکه برق فشار متوسط دانشگاه با توجه به عمر تجهيزات بطور متوسط 30 سال مي باشد که بر اساس استانداردهای متداول برق، حداکثر عمر تجهیزات نیز در بهترین حالت همین 30 سال قلمداد می شود.

یکی از اقدامات اساسی وزیربنایی در حال اجراء در دانشگاه صنعتی اصفهان، اصلاح وتوسعه این شبکه با توجه به توسعه فیزیکی دانشگاه، فرسودگی شبکه برق ونیازهای روزافزون این انرژی پرکاربرد است.

در این زمینه گروهی از متخصصین به سرپرستی مهندس شاهرخ شجاعیان، دانشجوی دکتری مهندسی برق واز  مشاوران برجسته این حوزه، مشغول فعالیت در زمینه اصلاح، بازسازی و بهینه سازی شبکه موجود شده اند. برای آشنایی بیشتر با این طرح مهم واساسی در گفتگویی با سرپرست این گروه جزئیات این پروژه مهم وتأثیرگذار را به بحث گذاشته ایم.

با عرض سلام وخسته نباشید. لطفاً توضیحات مختصری پیرامون وضعیت کلی شبکه برق دانشگاه صنعتی اصفهان ارائه فرمائید.

ضمن عرض سلام از امکانی که برای انعکاس فعالیت ها در این بخش فراهم شد تشکر می نمایم.

اگر بخواهم در مورد وضعیت عمومی شبکه برق دانشگاه اطلاعات مختصری ارائه کنیم، باید عرض کنم که تعداد کل پست های توزیع دانشگاه 31 دستگاه است. 3 دستگاه پست هوايي که يکی از آنها بصورت موقت جهت تغذيه پروژه هاي ساختماني برای شرکت آرچين در غرب دانشگاه نصب شده است و 28 پست زمینی که يکي از آنها متعلق به شهرک علمي تحقيقاتي مي باشد.

مطابق با آخرين ارزیابی های صورت گرفته از شبکه برق فشار متوسط دانشگاه، طول شبکه هوايي دانشگاه در حدود 7 کيلومتر و طول شبکه کابلي بيش از 6/5 کيلومتر است. شبکه برق فشار متوسط دانشگاه همانطورکه گفته شد داراي دو مصرف کننده خصوصي عمده، یعنی شهرک علمي تحقيقاتي و شرکت آرچين مي باشدکه براي آنها کنتور نصب شده است و قرائت آن بصورت فصلي صورت مي پذيرد. البته دانشگاه داراي 13 اشتراک متفرقه ديگر غير از اشتراک اصلي نيز مي باشد که سه مورد از این اشتراک ها در دوسال اخیر اخذ گردیده است.

با توجه به ضرورت ها و نیازهای پیش روتاکنون، چه اقداماتی جهت توسعه و اصلاح شبکه برق دانشگاه صورت گرفته و چه برنامه هایی نیز در دستور کار قرار دارد؟

در طی سال های گذشته، همواره شبکه برق دانشگاه در حال توسعه و نوسازی بوده است.

اولین و مهمترین کاری که در این طرح و طی این مدت صورت گرفت، ارزیابی و ثبت اطلاعات تجهیزات شبکه برق دانشگاه بود. از دید یک بهره بردار شبکه، اهمیت این اقدام مشابه آن است که بگوئیم یک کتابدار تعداد و مشخصات کتاب هایی که در کتابخانه اش هست را بداند. این برداشت اطلاعات در حدود دوماه به طول انجامید و براساس آن بود که همۀ تحلیل ها و برنامه ریزی های بعدی آغاز شد.

اصولاً ایده ی اساسی باید این باشد که هر اقدامی در شبکه برق، خواه در بخش توسعه و خواه در بخش بهینه سازی و تعمیرات، بر مبنای یک برنامه کلی و بلند مدت تعریف شده و از اقدامات موردی و بدون برنامه اجتناب شود. برای این منظور یک ابزار مهندسی خوب، شبیه سازی سیستم درکامپیوتر است. امروزه با ورود اطلاعات شبکه در محیط یک نرم افزار استاندارد، می توانیم هرگونه توسعه آینده شبکه را قبل از اینکه حتی ریالی برای آن صرف کنیم بررسی کرده و تأثیر و مزایای آن را با ترازوی فنی و اقتصادی بسنجیم.

یکی از مهمترین استنتاج هایی که به واسطه این تحلیل ها حاصل شد، تغییر آرایش شبکه دانشگاه از حالت شعاعی به حلقوی باز بود. این آرایش جدید در شبکه دانشگاه ضمن بازگذاردن دست بهره بردار در کاهش خاموشی ها، عیب یابی وبرقدارکردن مجدد شبکه، برخی اشکالات موجود در سیستم های حفاظتی شبکه را نمایان ساخت که بر این اساس راه حل های مربوطه ارائه گردید.

از دیگر نتایج حاصل از تحلیل شبکه برق دانشگاه، نظام مند کردن و مستند سازی فرآیند تعمیرات و نگهداری تجهیزات بود که با این اقدام روند اجرایی این عملیات بعنوان یک اقدام اصولی و مهم در مدیریت شبکه برق دانشگاه آغاز گردید.

اصولاً لزوم انجام  پروژه "مطالعات بهینه سازی شبکه فشار متوسط و پست های توزیع برق دانشگاه صنعتی اصفهان" چه بود و چه شد که شما برای انجام این پروژه انتخاب شدید؟

باید عرض کنم که بنده به نوعی خود را وامدار دانشگاه صنعتی اصفهان می دانم. من توفیق آن را داشتم که دوره کارشناسی وکارشناسی ارشد خود را دراین دانشگاه به اتمام برسانم که پس از آن نیز به مدت یکسال مسئولیت آزمایشگاه سیستم های قدرت دانشکده برق را بر عهده داشتم.

تا آنجایی که بنده اطلاع دارم تاکنون سه نفر مسئولیت بهره برداری از شبکه برق دانشگاه را بر عهده داشته اندکه هر یک در زمان مسئولیت خود زحمات زیادی برای برپا نگه داشتن شبکه و سرویس دهی مطلوب متحمل شده اند.

با توجه به سابقه هشت ساله بنده در شرکت توزیع برق اصفهان و بطور موازی در سازمان نظام مهندسی، در زمان تصدی آقای مهندس خداداد که مصادف با فعالیت بنده در دانشکده برق بود، در برخی اقدامات از جمله بازسازی تعدادی ازسیستم های اتصال زمین پست های دانشگاه، مشاوره هایی با بنده می شد و من نیز نظراتی ارائه می نمودم.

پس از عزیمت من از دانشگاه جهت ادامه تحصیل، در سال 1387 مدیر امورعمومی ومسئول وقت برق دانشگاه با انجام بررسی های لازم به این نتیجه رسیدندکه تأسیسات برق این دانشگاه جهت مدیریت بهتر ومطمئن تر نیاز به یک بررسی مدون دارد و با عنایت به گستردگی این شبکه والبته فرسودگی آن، اقدامات موردی سامان دهنده مشکلات احتمالی این شبکه نخواهد بود.

همچنین خاموشی های دردسر سازی که در آن زمان بوجود آمده بود نیز لزوم استفاده از خدمات یک مشاور را بیشترکرده بود. بر این اساس دانشگاه از ابتداي سال 1388 با چندين نفر ازکارشناسان برق منطقه اي و شرکت های توزيع برق جهت کسب مشاوره مذاکراتی انجام داد و حتی با يکي از اساتيد محترم دانشکده برق نیز مذاکراتی شد ولي به دلایلی هيچ یک به نتيجه نرسيدند.

 در سال 89 13 از بنده دعوت شد تا این موضوع را بررسی کرده و برنامه ای مقدماتی را ارائه نمایم.

در مرحله نخست پس از بررسي گزارش ها و اطلاعاتي که در اختيارمن قرار گرفت، اقدام به طراحي يک شرح خدمات اولیه کردم که نهایتاً پس از مقادیری حک و اصلاح، همان طرح منجر به انعقاد قرارداد گردید.

 در اردیبهشت ماه سال گذشته وبا پیگیری خوب امور عمومی دانشگاه ومساعدت مدیریت دانشگاه، پس از انعقاد قراردادی در 27 بند موضوع و 9 ماده، بلافاصله عمليات اجرايي پروژه شامل بازديد از پست ها و برداشت اطلاعات فيزيکي شبکه آغاز شد.

در طول مدت اجرای این قرارداد وبه طور منظم گزارش پیشرفت فعالیت ها برای مدیر امورعمومی و مسئول برق دانشگاه ارسال مي گرديد و پس از بررسي گزارش ها در جلسات مشترک، اصلاحات وایرادات احتمالی برطرف می شد.

مهمترین رئوس این پروژه چه مواردی است و انجام این پروژه مهم در دانشگاه صنعتی اصفهان چه دستاوردهایی را به همراه دارد؟

قرارداد مربوط به پروژه مطالعات بهینه سازی شبکه فشار متوسط و پستهای توزیع دانشگاه صنعتی اصفهان در 27 بند مهم پیش بینی شده است.

این رئوس شامل برداشت اطلاعات شبکه و پستهای توزیع، ورود اطلاعات در بانک اطلاعاتی و نرم افزار تحلیل گر سیستم، تهیه گزارش های پخش بار حالت دائم در شرایط پیک بار و تعیین نقاط ضعیف (WPA)، برآورد سطح اتصال کوتاه در نقاط مختلف و تعیین ظرفیت لازم برای تجهیزات و بررسی وضعیت توان های اکتیو و راکتیو در شبکه ونیز ارائه ی پیشنهادهای اصلاحی است.

همچنین کنترل هماهنگی حفاظتی بین پست فوق توزیع با داخل شبکه دانشگاه، برآورد شاخص های قابلیت اطمینان سیستمی، تهیه لیست تخمین عمر باقیمانده برای تجهیزات بصورت تجربی، ارائه طرح تعمیراتی فوری شبکه (برنامه ریزی کوتاه مدت) و طرح تعمیراتی دائمی (برنامه ریزی بلند مدت)، تهیه برنامه ثبت تعمیرات تجهیزات در محیط اکسل، تهیه طرح بهینه سازی شبکه (الکتریکی و مکانیکی)، پیشنهاد محل و کیفیت نصب لوازم اندازه گیری داخلی (کنتور گذاری)، پیشنهاد جبران سازهای محلی راکتیوو نمونه گیری شاخص های کیفیت توان در پیک بار در فشار ضعیف (شامل هارمونیکها و THD ولتاژ و جریان) از دیگر اقدامات مهم این طرح به منظور بهینه سازی و ارتقاء وضعیّت شبکه برق دانشگاه بوده است.

آیا در این پروژه طرح هایی هم برای کنترل ومدیریت وضعیت موجود ونیز اصلاح آن در جهت بهره برداری مطلوب تر ارائه شده است؟

بله. عمده این طرح شامل بهینه سازی، مدیریت وارتقاء وضعیت موجود شبکه برق دانشگاه است.

تهیه طرح اصلاحی کلیدهای فشار قوی، سرکابل ها، اتصالات، جمپر بندی و رگلاژ شبکه، تهیه طرح اصلاحی حفاظت های شبکه، کنترل سیستم های اتصال زمین در شبکه های فشار متوسط و پست های توزیع، ارائه طرح شاخه بری،کنترل کفایت سیستم روشنایی(صرفاً برمبنای اندازه گیری)،کنترل گزارش تست نمونه های روغن ترانسفورماتورها و در صورت لزوم برنامه ریزی برای تصفیه آنلاین یا آفلاین آن ها ونیز کنترل حریم های شبکه از جمله دیگر موارد مورد توافق در بخش های این پروژه بوده است.

در این پروژه طرحی 10 ساله نیز برای توسعه ظرفیت شبکه برق بر مبنای طرح توسعه تفصیلی دانشگاه ارائه شده است. همچنین تهیه شناسنامه برای پست ها و برنامه ریزی بارگیری سالیانه و تهیه بانک اطلاعاتی از آن، کنترل سیستم تهویه پست ها و در صورت لزوم ارائه طرح اصلاحی، برنامه ریزی تعمیرات بوشینگ ها، اتصالات،کنسرواتور و رطوبت گیر ترانسفورماتورها و ارائه طرح مانور اضطراری و تجهیزات لازم برای آن از دیگر اقدامات پیش بینی شده به منظور اصلاح، بهینه سازی وارتقاء شبکه برق دانشگاه است.

آیا مشابه این طرح در دیگر دانشگاه های کشور نیز ارائه و اجراء شده است؟

با اطمینان خاطر و با توجه به ارتباط هایی که در طول 13 سال کار مشاوره، با همکاران در سایر نقاط کشور دارم به شما عرض می کنم که طرح مطالعات بهینه سازی شبکه فشار متوسط و پست های توزیع دانشگاه صنعتی اصفهان نمونه مشابهی در سایر دانشگاه های کشور ندارد.

البته این موضوع بدین معنا نیست که دیگر دانشگاه های معتبر توان انجام چنین طرحی را نداشته ویا مشاور مناسبی در دسترس نداشته اند. از دلایل مهم اجرای این طرح در دانشگاه صنعتی اصفهان وسعت وگستردگی این دانشگاه و وجود جمعیت قابل توجه حاضر در این شهر بزرگ علمی است. از سوی دیگر دانشگاه های بزرگ و معتبردیگری نیز هستند که حائز شرایطی مشابه با دانشگاه صنعتی اصفهان هستند و نیاز به چنین بررسی هایی هم دارند ولی تاکنون قدم های لازم در این زمینه را بر نداشته اند.

مدت زمان اجرای این پروژه وهزینه تقریبی آن به چه میزان است؟

پاسخ به این سؤالات هم اکنون قدری مشکل است چرا که تصمیم گیری در مورد اجرای بخشی از این طرح نیازمند زمان است. اما در ساده ترین حالت، اجرای پروژه های اساسی این طرح نیازمند حدود یکسال ونیم زمان و مبلغی در حدود 400 میلیون تومان است.

انجام این پروژه با سیاست برون سپاری خدمات چه تناسب یا تقابلی دارد؟ به عبارت دیگر در شرایطی که بسیاری از بخش های مرتبط با این پروژه توسط پیمانکاران اداره می شوند، آیا مشکلی در اجرای عملی آن پیش نخواهد آمد؟

جالب است بدانید در حاشیه این پروژه یکی از مواردی که بررسی شد قرارداد پیمانکاران فعلی تعمیر و نگهداری شبکه بود. بنده امیدوارم که با یک مدیریت نظارتی حمایتی اجرای این پروژه تسریع شود. این واضح است که بهره وری سیستم های خصوصی اگر خوب مدیریت شوند از انجام کار بصورت تصدی گری آن هم در سیستم های دولتی بهتر خواهد بود.

آیا در این پروژه مدیریت مصرف انرژی و صرفه جویی در مصرف برق پیش بینی شده است؟

 اگر منظور شما از این سؤال همان چیزی باشد که در ادبیات تخصصی برق به آن مدیریت سمت تقاضا (Demand-side Management) می گویند باید عرض کنم این بخش جزو این پروژه نبوده است. اما بدون شک برخی از اقدامات پیش بینی شده در این طرح مدیریت بهتر وکاهش مصرف برق دانشگاه را به دنبال خواهد داشت.

 از جمله این که با نصب کنتور در ورودی همۀ دانشکده ها شما این امکان را به مدیریت دانشکده مربوطه داده اید که ترازویی برای سنجش انرژی مجموعه تحت مدیریتش داشته باشد و در بهبود مصرف انرژی تلاش نماید.دراینجا باید ذکر کنم که مدیریت مصرف انرژی وصرفه جویی در مصرف برق درکمیته دیگری که هم اکنون در دانشگاه فعال است دنبال می شود و اگر در مورد خروجی های آن کمیته نظر مشاوره ای خواسته شود بنده دریغ نخواهم کرد.

آیا  این پروژه جنبه های آموزشی نیز به دنبال دارد؟ دانشجویان چگونه می توانند برخی جنبه های عملی آن را بیاموزند؟

براساس توافق صورت گرفته، مقرر است که درآغاز سال تحصیلی جدید بنده طی سمیناری، اطلاعات این پروژه و سیر اجرای آن را به دانشجویان مهندسی برق ارائه نمایم. گزارش خلاصه ای از اطلاعات و اقدامات پروژه نیز در حدود 200 صفحه برای چاپ در اختیار مدیر امور عمومی دانشگاه قرارگرفته که دسترسی دانشجویان مهندسی برق از طریق کتابخانه به این گزارش، اطلاعات مفیدی در اختیار آنان قرار خواهد داد.

ضمن تشکر از حضور شما در این مصاحبه اگر صحبت پایانی هست در خدمت شما هستیم.

من هم از شما تشکر می کنم و امیدوارم که با اجرای این پروژه ضمن بهینه سازی، اصلاح و تقویت شبکه برق دانشگاه، بسترهای لازم جهت گسترش این زیرساخت اساسی با توجه به طرح توسعه تفصیلی دانشگاه فراهم گردد.