پایگاه خبری دانشگاه صنعتی اصفهان

سرن (CERN) بزرگترین مجموعه آزمایشگاهی دنیا در زمینه فیزیک ذرات بنیادی و فیزیک هسته ای است که حدود 66 سال قبل یعنی در سال 1954 میلادی توسط سازمان اروپائی تحقیقات هسته ای ایجاد و در طی این مدت پژوهش های متعددی را به رهبری دانشمندان برتر دنیا (از جمله6 دارنده جایزه نوبل) به سرانجام رسانید.

در این مرکز که مهمترین هدف آن"کشف رازهاى مبداء جهان" تعریف شده است هم اینک بیش از 3 هزار فیزیکدان و مهندس به عنوان کارکنان مقیم در زمینه های مختلف نظری و آزمایشگاهی مشغول به کار هستند و بیش از 6 هزار و 500 دانشمند از 500دانشگاه از 80 کشور دنیا به صورت بازدیدهای کوتاه مدت حضور می یابند که این امر خود نشان از همکاری بزرگ و بی نظیر علمی دانشمندان و پژوهشگران عرصه علمی جهان دارد.

بزرگترین برنامه کنونی سِرن، علاوه بر تحقیقات گوناگون در زمینه فیزیک هسته ای و ذرات بنیادی، اجرای پروژه بزرگ LHC یا همان “برخورد دهنده ی بزرگ هادرونی” به عنوان بزرگترین پروژه علمی جهان است که یک شتاب دهنده ذرات با انرژى و پیچیدگى بى نظیر و بى سابقه بوده و نتیجه آن همکارى و مشارکت جهانى براى آشکارسازى بخش جدید پنهانى از حقیقت خواهد بود.

پس از پذیرفته شدن دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1398 به عنوان نخستین و تنها دانشگاه ایرانی به عضویت مرکز- پژوهش های هسته ای اروپا(CERN)، در دومین دستاورد بزرگ و ارزشمند علمی بین المللی در آذرماه 1399، طرح پیشنهادی محققان این دانشگاه به منظور ساخت دستگاه اندازه گيري درخشندگي ناشی از برخورد ذرات با خطاي كمتر از یک درصد به عنوان طرح برگزیده این پروژه علمی جهانی برگزیده شد.

حضور در مراکز بزرگ تحقیقاتی جهان، هدفمندی و پایداری درخطوط پژوهشی را موجب می‌شود

رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان در ابتدای این نشست با بیان این‌که همکاری با آزمایشگاه‌های بزرگ جهان افزون بر یک وظیفه علمی برای محققان است، افزود: توسعه همکاری‌های علمی وظیفه فراملی دانشگاه‌ها در جهت پاسخ دادن به پرسش‌های بنیادی است و برای ایران امروز مزایای بسیاری دارد.

دکتر سید مهدی ابطحی با تأکید بر این‌که در کشور ما شبکه سازی علمی بسیار ضروری است خاطر نشان ساخت: دانشگاه‌های بزرگ و مراکز علمی پژوهشی ایران، نیازمند همکاری‌های وسیع علمی بين المللي هستند.

وی ادامه داد: به اشتراک گذاری امکانات و ایجاد آزمایشگاه‌های مشترک نه تنها لازمه شرایط امروز ایران است بلکه بیانگر درک و فهم مدیران کشور از توسعه علمی است.

رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان این‌که حضور در سرن به محققان جوان ما شیرینی این اشتراک گذاری علمی را می‌آموزد و این ضرورت را در وجودشان نهادینه می‌کند، تصریح کرد: درک این نکته از اهمیت بسیاری برخوردار است که پرداختن به پاسخ سؤالات بنیادی و سرمایه گذاری در آن علاوه بر آن‌که تصویری روشن از حقایق جهان هستی به ما می‌دهد در رشد فناوری بسیار مؤثر و لازم است.

ابطحي با اشاره به اين‌كه همکاری با مراکز علمی مطالبه درستی در محققان جوان کشور برای سرمایه گذاری کشور در علوم پایه ایجاد می‌کند گفت: عدم درک مديران كشور از عرصه پژوهش از دلايلي است كه در طرح‌های کلان ملی، روندكار را طولانی یا تخصیص اعتبارات را محدود می نماید.

وي خاطر نشان كرد: آن‌چه ما را همواره نگران کرده، عدم وجود خطوط پژوهشی مشخص و پیوستگی پژوهش در کشور است. کمیت خروجی‌های تحمیل شده به محققان جوان درکشور یک سردرگمی پژوهشی در آن‌‌ها ایجاد می‌کند و حضور در مراکز بزرگ تحقیقاتی جهان، هدفمندی و پایداری درخطوط پژوهشی را موجب می‌شود که این یک مزیت بزرگ برای کشور است.

رئيس دانشگاه صنعتي اصفهان از ديگر مزاياي همكاري هاي علمي را رعایت اخلاق حرفه ای در تقسیم دستاوردها بین پژوهشگران و اعتبار بخشی به برون دادهای پژوهشی دانست و تأكيد كرد: اعتبار بخشي به نتايج تحقيقات با ذکر نام تمام افراد دخیل و ارزش‌گذاری به دخالت افراد بيشتر در انجام یک پژوهش از نکات قابل توجهی است که از همکاری با سرن می‌توان آموخت.

ابطحي در پايان تصریح کرد: عالی‌ترین هدف سرن یعنی گسترش صلح در سایه علم، نیاز امروز منطقه ماست. و اين ها مهمترين دلايلي است كه به عنوان یک مدیردانشگاهي، قبول هزینه‌های نمایندگی سرن، آسان و باخشنودی براي ما همراه باشد. به همكاري با سرن افتخار مي‌كنيم و به کمک محققان كشوردر ارتباط با مركز سرن، مسير توسعه علمي كشور هموار خواهدشد.

ما به دنبال ساخت ابزارهای جدید، آشکارسازی ذرات در فضای جدید و استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته برای کشف دنیای جدید هستیم

رئیس آزمایش CMS سرن نيز در اين گردهمايي با ابراز مسرت از همكاري با دانشمندان ايراني گفت: با مرور به كارنامه عملكرد 20 ساله ارتباط علمي ايران با سرن متوجه شديم ايران در مدت زمان کوتاهی توانسته سازه بزرگی را که نگهدارنده گرماسنج هادرونی در بخش جلویی آشکارساز CMS است را بسازد و به آزمایشگاه تحویل دهد. پس از این اتفاق همکاری ها همواره رو به رشد بوده است.

دکتر لوکا مارگاری افزود: آزمایش CMS، آزمایشی بزرگ با 250 مؤسسه و دانشگاه عضو از 54 کشور دنیا است، پنج هزار نفر در آن فعالیت می‌کنند و حدود دوهزار نفر در تولید مقالات علمی آن مشارکت دارند.

وي اضافه كرد: ایران با دو مؤسسه (آی پی ام و دانشگاه صنعتی اصفهان) و حدود 30 نفر ، عضو مهمی از این خانواده بزرگ است که در ساخت آشکارساز و پژوهش فیزیک مشارکت دارد.

رئیس آزمایش CMS سرن با ابراز خرسندي از مشارکت ایران درآزمايشات مهم بخش آشكارساز تصريح كرد: عمليات طراحي سنجه درخشندگي توسط محققان دانشگاه صنعتي اصفهان مورد تأييد داوران علميLHCC قرار گرفته است. 

وی با تأكيد بر اين‌كه اندازه‌گیری دقیق درخشندگی بر دقت همه اندازه‌گیری‌های فیزیکی تأثیر مهمی دارد ادامه داد: پس از ارتقاء، LHC وارد فاز درخشندگی بالا می‌شود که دراین فاز داده‌گیری و اهمیت سنجه درخشندگی با مشارکت دانشگاه صنعتی اصفهان است انجام خواهد شد. 

مدير ارشد سرن با اذعان به اين كه ایران در پژوهش فیزیک کوارک تاپ و ذره هیگز نقشی بسزا دارد از حضور فعال عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي اصفهان خانم دکتر عبیده جعفری به عنوان فیزیکدانی برجسته و دارای مسئولیت مهم در بخشی فیزیک آزمایش CMS  قدرداني كرد و افزود: ما امیدواریم در آینده شاهد پیوستن مؤسسات بیشتر و متخصصانی بیشتر از ایران باشیم.

دکتر لوکا مارگاری با اشاره به اين‌كه در جریان کار و ارتقاء CMS ما راننده یک ماشین قدیمی نیستیم وکار تکراری نمی‌کنیم تأكيد كرد: ما به دنبال ساخت ابزارهای جدید هستيم و بناست در فضای جدیدی ذرات را آشکارسازی کنیم و از فن‌آوری‌های پیشرفته برای کشف دنیای جدید استفاده نماییم.

وي در پايان خطاب به دانشجويان شركت كننده دراين رويداد گفت: ما از مشارکت بیشتر به گرمی استقبال می‌کنیم. مخصوصاً روی سخنم با دانشجویانی است که در این جلسه حضور دارند. ما به تمامی دانشجوها خوش‌آمد میگوییم و با برنامه‌هایی در سرن، نظیر مدرسه تابستانی و مشابه آن ازدانشجويان حمایت می‌كنيم تا مطالب جدید بیاموزند و به بازیگران اصلی این صحنه در آینده تبدیل شوند.

علم امروز فقط خواندن کتاب و نوشتن مقاله نیست بلکه به سیاست‌گذاری نیاز دارد

دکتر رضا منصوری، فیزیک‌دان ایرانی و استاد دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف از ديگر سخنرانان اين گردهمايي بود كه تاريخچه اي از نحوه شروع فعاليت هاي همكاري با سرن بيان داشت.

وی با اشاره به اهمیت سیاست‌گذاری علم در کشور گفت: این موضوع کار پیچیده ای است که ما نسبت به آن بی توجه هستیم و اگر توجهی می شود بیشتر به‌صورت بدیهی است.

منصوری با بیان این‌که در سیاستگذاری علمی دولت ها باید بپذیرند که بودجه آن را تأمین کنند، افزود: علم در زندگی امروز فقط خواندن کتاب و نوشتن مقاله نیست بلکه به سیاست‌گذاری نیاز دارد تا نقش مؤثری در دنیای مدرن داشته باشیم.

وی با اشاره به وقایع ۳۰ سال گذشته تا کنون که به همکاری دانشگاه های ایران با مرکز سرن منجر شد، تصریح کرد: این همکاری تأثیر زیادی در علم فیزیک در کشورمان دارد و زمانی‌که نخستین دانشجوی ما در این مرکز شروع به کار کرد متوجه داده های جدیدی در این زمینه شدیم که از نتایج همکاری های جهانی در زمینه علم است.

استاد دانشگاه صنعتی شریف تأکید کرد: اگر همکاری علمی با مراکز جهانی نداشته باشیم، علم در کشورمان متوقف باقی می ماند، فقط کتاب ها را آموزش می دهیم و نمی توانیم خود را به جریان علم جهان متصل کنیم.

منصوری با اشاره به اهمیت مدیریت علم و طرح های بزرگ علمی، اضافه کرد: ما در مدیریت علم در ابعاد جهانی و بزرگ، ضعیف هستیم و اطلاعات علمی کمی داریم درحالی‌که توسعه همکاری با مراکزی مانند سرن، مدیریت علم را به ما نشان می دهد که چگونه پرسش های بنیادین مطرح و پیگیری شود و جامعه را متقاعد کنیم که برای آن هزینه کند.

فیزیک‌دان برجسته دانشگاه صنعتی شریف با بیان این‌که بايد نسل جوان ما برای مدیریت و سیاست‌گذاری علمي آماده شود، افزود: این کار نیاز به اعتقاد به علم، توانایی مدیریتی، کمک به شکل گیری و توسعه ایده ها و گسترش همکاری با مراکز جهانی مانند سرن دارد تا به علوم جهت دهد.

وي گفت در صورتي كه سياستگذاري كلان علمي شكل بگيرد، چشم انداز اين ارتباط در ده سال آينده مي تواند منجر به 2 تا 3 برابر شدن همكاري هاي علمي و پروژه هاي مشترك ايران با مركز سرن باشد.